دل ِ فولادم
ول کنيد اسب ِ مرا
راه توشهیْ سفرم را و نمدزينم را
و مرا هرزه درا ؛
که خيالی سرکش
به در ِ خانه کشاندهست مرا .
رسم از خطّهی ِ دوری ، نه دلی شاد در آن .
سرزمينهايی دور
جای ِ آشوبگران
کارشان کشتن و کشتار ، که از هر طرف و گوشهی ِ آن
مینشانيد بهارش گل با زخم ِ جسدهای ِ کسان .
فکر میکردم در ره ، چه عبث
که ازين جای بيابان ِ هلاک
میتواند گذرش باشد هر راهگذر
باشد او را دل ِ فولاد اگر
و برد سهل نظر
در بد و خوب که هست
و بگيرد مشکل آسان ، [1]
و جهان را داند
جای ِ کين و کشتار
و خراب و خذلان .
ولی اکنون به همان جای بيابان ِ هلاک
بازگشت ِ من میبايد ، با زيرکی ِ من که به کار ؛
خواب ِ پر هول و تکانی که ره آورد ِ من از اين سفرم هست و هنوز
چشم بيدارم و [2]هر لحظه بر آن میدوزد
هستیام را همه در آتش ِ برپا شدهاش میسوزد .
از برای ِ من ِ ويران ِسفرگشته مجال ِ [3] دمی استادن نيست .
منم از هرکه دراين ساعت غارتزدهتر
همه چيز از کف ِ من رفته بهدر
دل ِ فولادم با من نيست
همه چيزم دل ِ من بود و ، کنون میبينم
دل ِ فولادم مانده در راه
دل ِ فولادم را بیشکی انداخته است
دست ِ آن قوم ِ بدانديش در آغوش ِ بهاری که گلاش گفتم از
---------------------------------------------------- خون و ز زخم .
وين زمان فکرم اين است که در خون ِ برادرهايم
- ناروا در خون پيچان
بیگنه غلطان [4] در خون –
دل ِ فولادم را زنگ کند ديگرگون .
---------- 1332 [5]
?
مجموعهی ِ اشعار نيما يوشيج . ابوالقاسم جنّتی عطائی . صص 308 – 307 .
مجموعهی ِ کامل ِ اشعار نيما يوشيج . سيروس طاهباز . صص 509 – 508 .
?
[1] طاهباز : مشکلها آسان . – به نظر ِ من ، همان ضبط ِ جنّتی [ که در متن آوردهام ] درست است .
[2] جنّتی : چشم میدارم و – به نظر ِ من ، ضبط ِ طاهباز [ که در متن آوردهام ] درست است ؛ و گمان میکنم « و » زايد باشد : چشم ِ بيدارم هر لحظه بر آن میدوزد .
[3] طاهباز : مجالی دمی استادن نيست . – همان « مجال ِ دمی ... » درست است .
[4] طاهباز : غلتان . – و اين يک مورد ِ نگارشی ِ از نوع ِ ويژه است . بايد ديد که در اصل ِ دستنوشتهی ِ نيما چگونه آمده . در چنين مواردی بايد اصل ِ نگارش ِ شاعر يا نويسنده را نگه داشت ؛ چرا که در بررسیهای ِ « تاريخ ِ زبان»ی بدان نياز داريم .
[5] تاريخ از چاپ ِ طاهباز است .
سلام آقای سهرابی.ممنون از راهنماييتون .خيلی به جا بود.
ReplyDelete